Wicak lagi wae
mudhun saka sepedhah. Seragame abang putih ketok lekoh kabeh. Bal-balan karo Sandi, Guntur, lan
kanca-kancane dhekmau, neng latar sekolahan pancen nguras kringete.
Mula ora maido nek klambi sragame nganti lecek kaya susure Mbah Sainem. Ibune
mesthi ajeg mbengok-mbengok karo
ngukuti tas, sepatu, lan sabuke.
Wicak, bocah kelas
papat SD kuwi,
pancen rada dhendheng, ndableg, lan sakepenake dhewe polahe. Omongane ibune sasat mung dilebokke
kuping kiwa ditokke kuping tengen. Ora ana asile babar pisan. Kamangka wis bola-bali ibune nuturi, “Nek dikandhani ki mbokya ra usah nganggo
pisan pindho, sepisan wae nek pancen wis ngerti ya ndang ditandangi!” Nanging dhasare Wicak, sing umume bocah yatim liyane, patrape malah sok gawe mangkel sing ngandhani. Arepe
dikasari kok ya ra mentala, melas,
tur ya wedi
yen nanggung
dosane.
Ning nek dijarke sok nggatelke ati. Mula kudu akeh sabar ngadhepi Wicak, bocah
lanang sing dedege luwih
dhuwur tinimbang kanca-kancane. Ora mokal wong bapake, Darsono swargi, pancen
dedege ya dhuwur
kaya genter. Biyen kalebu anggota tim voli desa. Nganti desane kerep menangake pertandingan
voli antar
desa, malah nganti tekan kabupaten barang. Ketemu tim saka kecamatan liya
panggah menang. Ning lara jantung sing durung sepira suwe dirasakke, ndadekke Pertiwi kudu kelangan bojo. Lan Wicak kudu
kelangan bapak.
Wektu kuwi Wicak
sik umur limang taun, kelas nol kecil, durung ngerti apa-apa. Saka panggulawenthahe ibune sing dadi
buruh pabrik sepatu lan pangrengkuhe simbahe, ndadekke Wicak gedhe tanpa kurang
kebutuhan sabendinane.
Elek-eleka
simbahe ki ya nduweni tanah pekarangan
sing jembar, ditanduri tela,
ganyong, garut, laos, jahe, lan sapanunggalane. Yen nuju panen, bakul-bakul padha
mara,
nebas tandurane simbahe Wicak. Lumayan, kena kanggo nyambung urip anak lan
putune. Mula Wicak uripe ora kekurangan. Ning dikaya ngapa nek ora pinter
ngrumat, barang apa wae bakale tamat. Pertiwi ajeg ngumbreng-ngumbreng Wicak, merga watake crobo lan
sembranan. Ndeleh sakndeleh apa wae sakkepenak udele. Angger mulih sekolah, pirantine sekolah mesthi
pating slengkrah mbekakrah ora diseleh panggonane sing bener. Ibune kuwi kerep ngukuti
ubarampene anak lanange karo nggremeng. Ewadene sing digremengi wis ilang, dolan karo
kanca-kancane.
“Nek kesel awake ra usah mbokcandhak, ngko takkukutane,” ngono kandhane Mbah
Painem, simboke Pertiwi sing sajak wis rumangsa grisinen yen krungu gemremenge
Pertiwi.
“Wicak wis saya
gedhe, Mbok. Kudune wis ngerti tugase. Lehku mblajari ki ya ra kurang-kurang.
Ning kok ora nyanthol-nyanthol!” kandhane Pertiwi karo ndeleh sepatune Wicak
neng rak sepatu gaweyane Darsono swargi.
“Ning sabarmu
kuwi sing sik kurang. Wis ta, Wi! Kowe kudu luwih sabar ngadhepi Wicak. Bocah semono
ki pancen lagi butuh-butuhe kasih sayange Bapak. Apameneh bocah lanang. Butuh conto
kanggo paugeran uripe mbesuk!”
Nek omongan wis
nyandhak bab bojone swargi, Pertiwi ora bisa ngomong meneh. Kok arep diarani ngresula ki ya ora. Ditinggali
anak siji, paribasane
bisa dadi lelipur
atine, mula kabeh disuntek bleg kanggo anak ontang-antinge kuwi. Tinggalane
bojone rupa pensiyunan
pegawe negeri golongan cilik, kena ditabung kanggo sekolahe Wicak mbesuk. Mben sasi entuk dhuwit pensiyunan sing bejajine rong yuta rupiyah, ora tau
dijupuk. Sabendinane,
uripe wis dicukupi karo bayarane neng pabrik sepatu. Karomeneh sik diopeni
simboke minangka mangane. Senajan ora duwe bojo, Pertiwi ora kekurangan. Semono
uga Wicak.
Awan iku neng
sekolahan, praupane Wicak mbrabak ngempet nesu. Rambute sing wis nyenggol
kuping dijarke wae nutupi mripate sing mlilik nyawang Heru. Kancane sekolah
kuwi sok gawe pegel
atine. Upama ora ngelingi Heru kuwi putrane Pak Kepala Sekolah, wis kawit mau
tangane Wicak njotos cangkeme Heru sing rada mrongos kuwi. Ngomong sakpenak
udele dhewe.
“He, Cak! Nek jare bapakku, kowe ki ra bakal isa dadi
tentara!” kandhane Heru karo malang kerik, gayane kemlete. Nggawe panas kupinge
sing diajak omong.
“Lha nyangapa?”
“Hlaaa apa ya ana ta, tentara kok
cedhal!
Ora isa muni “r”. Hahaha..!”
Guyune Heru
sengak banget, kanca liyane melu ngguyu. Malah saya seru. Saknalika Wicak
ndhingkluk, nguwaske sepatune sing wingi tas ditukokke ibune. Ning kuwi ora bisa ngedhem lara
atine merga wis dilokke Heru. Suwara guyune Heru tansaya banter nalika kanca
liyane padha nerokke omongane Wicak sing ora isa jelas nalika nyebutake ukara “r”, “Sudah saya ke’r’jakan, Bu, dan
sudah saya kumpulkan ke mejanya Bu ‘R’osmita.”
Guyune
bocah-bocah kelas papat tansaya rame. Sakanane bocah padha ngguyu
lakak-lakak, kejaba Wicak sing dadi sasaran guyonan.
Tanpa kakehan
omong, buku-bukune, pulpen, lan apa wae sing neng ndhuwur mejane, dikukuti
terus dilebokke tas. Ora kesuwen, Wicak njur metu saka kelas, nyengklak
sepedhahe bablas
mulih.
Suwarane Bu Rosmita sing nimbali
supaya dheweke mbalik
mlebu kelas,
wis ora digape. Atine wis peteng dhedhet. Jagade wis ora kena didulu meneh.
Pikire mung pengin ndang tekan omah, arep takon karo simbah lan ibune. Kenengapa dheweke ora
isa nyebut ‘r’ kanthi teteh.
Iki sing ndadekake runtik atine.
Nek pancen ora isa klebu dadi tentara, terus dheweke arep dadi apa? Kamangka
cita-cita dadi tentara ki wis ana angen-angene kawit sekolah TK. Nalika kuwi
nuju karnaval, Bu
Guru
nunjuk dheweke macak dadi tentara. Ndelok dedege sing gedhe dhuwur, pancen cocok tenan yen
dipacaki dadi tentara. Potone nalika karnaval kuwi mau banjur digedhekke, lan terus dipajang
neng ruwang
tamu. Sakploke kuwi Wicak kepingin tenan mujudake cita-citane dadi tentara. Ora ming trima macak neng
karnaval, ning tenanan. Mula dheweke mempeng olehe sinau. Olah raga apa wae
dinyangi. Mula ora mokal nek awake tansaya modot. Masiya sik kelas papat, dedege Wicak wis
padha karo bocah kelas siji SMP.
Tekan omah, kaya
biyasane, Wicak gage nggoleki simbahe neng kebonan. Awan ngancik dhuhur ngene
iki pancen wis kenek dipesthekke nek simbahe kuwi lagi dhangir neng kebonan
ngguri omah. Suwara sepedhahe sing gemradak neng latar omah, ngendhegne Mbah Painem
olehe resik-resik godhong garing. Wong sepuh kuwi wis apal karo lagak lageyane
putune.
“Cak, sik durung
jame mulih
sekolah kok wis tekan omah, ana apa, Le? Apa kowe didukani gurumu?” pitakone Mbah
Painem karo ngresiki
tangan lan sikile.
Sing ditakoni ora
semaur, meneng wae karo nyepot kaos kaki lan sepatune. Mbah Painem mung nyawang putune kuwi karo
kebak pitakonan.
“Mbah, kenek apa aku ra padha karo kanca-kancaku? Meh bendina aku
dilok-lokke kancaku merga aku ora isa muni ‘r’,” kandhane karo sedheku neng
meja tengah. Mripate kelop-kelop ngenteni wangsulan saka
simbahe.
“Lha pancen kowe
ki istimewa lho, Le,” kandhane Simbahe karo ngesok banyu neng kendhi.
“Istimewa piye
lho,
Mbah?
Wong ora isa muni ‘r’ kok istimewa.
Aku malah isin!
Bola-bali dilokke ngalor ngidul karo kanca-kancaku,” kandhane Wicak karo
ndhingkluk.
“Ngene lho, Le! Kowe ora usah
isin mung gara-gara ora isa muni ‘r’. Ibumu, Simbahmu, wis ora kurang-kurang nek
mblajari kowe kawit sik cilik biyen. Ning ya ora apa-apa, anggere kowe meneng
wae, ora usah wangsulan, kancamu lak ya meneng dhewe,” wangsulane Simbahe sareh.
“Saking
mangkelku, putrane Pak
Kepala
Sekolah
mau meh wae takjotos, Mbah! Ben ae! Aku mangkel kok!” kandhane karo sik kemropok
atine.
“Lha ngapa kok
nganti arep jotos-jotosan barang ki?” Mbah Painem kaget krungu kandhane Wicak.
Wicak meneng wae.
Atine sik kemrungsung nek kelingan kedadeyan sing mentas dialami mau.
“Ngene lho, Le! Nek pancen ora
isa muni ‘r’, apa ya terus
arep mbokjotosi kancamu sing ngelokke
kowe? Eman-eman tanganmu, Ngger! Kene takkandhani! Bocah sing ora
isa muni ‘r’ kuwi istimewa
lho!
Pengin weruh buktine?” pitakone Mbah
Painem karo nyawang putune.
Wicak manthuk, mripate ketok cemlorot merga
penasaran.
“Wong utawa bocah
cadhel kuwi nduweni ciri-ciri keistimewaan. Siji, bocah cadhel kuwi unik, ora
akeh tunggale. Lha nek kowe klebu bocah sing ora akeh tunggale kuwi, apa ora
ateges istimewa, Le?” kandhane Mbah Painem nggedhekke atine putune. Sing
digedhekke atine rada mlengak semu ora percaya.
“Pindho, bocah
cadhel kuwi kreatif. Tegese, nek nuju omong-omongan karo kanca-kancamu, kowe
kudu golek tembung sing ora ana aksarane ‘r’. Pikiranmu bisa urip ngrembaka merga sering
nggoleki tembung-tembung sing ora ana aksarane ‘r’. Karomeneh ben
kowe ora kisinan merga dilokke kancamu!”
Wicak saya
gemregah atine.
“Sing ketelu,
Mbah?” pitakone sajak ora
sabar.
“Nah, sing
ketelu, bocah cadhel kuwi luwih gampang sinau basa Inggris. Mbesuk nek wis
mlebu SMP,
kowe bakale nampa pelajaran basa Inggris. Mula wis ora usah kuwatir meneh.
Kanca-kancamu sing saiki dha ngelokke kae bakal kalah pinter karo kowe, babagan
basa Inggris. Lho, piye? Apik ta?” jlentrehe Mbah Painem karo mesem.
Wicak tansaya
bombong atine. Pituture Simbahe kuwi mau mbungahke atine. Ndelok saka praupane, Wicak
wis ora kemrungsung meneh. Mbah Painem melu bungah ndelok putune wis ora
nglentruk meneh.
“Wis kana, ndang
mangan!
Sedhela meneh Ibumu
mulih
saka pabrik. Nek weruh kowe durung mangan, isa brebegen kupingku ngrungokke radio rusak!” guyonane Simbahe.
Wicak njur ngguyu
lakak-lakak dibarengi karo mbah Painem.
Sesoke Wicak wis
isa mlaku dhadhag. Neng sekolahan dheweke wis ora kuwatir meneh nek krungu
omongane kancane sing ngelokke dheweke mung merga ora isa ngucapake aksara ‘r’. Pambombonge Mbahe wingi
nambahi kenceng niyate. Wicak yakin, senajan ora isa muni ‘r’ dheweke tetep isa dadi tentara. Bocah
ontang-anting kuwi malah sregep nglumpukke tembung-tembung sing ora katutan aksara ‘r’. Mula ora mokal
nek Wicak saiki nduweni pilihan tembung sing isa nylametke dheweke saka aloke
kanca-kancane. Mung jalaran ora isa muni ‘r’ dudu alasan ora isa ditrima karo liyan.#
Amini, S.S. salah
satunggaling dwija kang tasih ngudi samubaranging jenis seratan. Cerkak
minangka salah satunggaling remenan wacan milai tasih SD. Seratan cerkak saged
dipun waos wonten salah satunggaling buku kempalan cerkak MANGSA RUWAT (2021),
KIDUNG SEJATINE PAHLAWAN (2021), lan MAK
BEDUNDUK BAGONG KEJEGUR IMPEN (2021). Bingah raose ati saged nyerat cerkak
senajan tasih sederhana. Panyerat saged dipun hubungi kanthi nomor tilpun
081249366181 utawi 081331324840 ugi email aminiparwoto76@gmail.com